Özellikle etkili olduğu kanser türleri arasında akciğer, baş ve boyun kanserleri, meme kanseri, kolorektal kanserler, özofagus, mide kanserleri, nöroendokrin kanserler, lenfoma, melanoma, jinekolojik kanserler, sarkomlar, mesane ve prostat kanserleri yer alır. Diğer bir çok kanser türünde de hastalığın farklı grup ve dönemlerinde kullanılmaktadır. Kanser tedavisine en önemli katkısı hasta için en uygun tedavinin seçilmesinde yol gösterici olması ve gereksiz tedavileri önlemesidir.
Erken teşhis
PET-CT insan vücudundaki bazı kanser kuşkulu dokuların metabolik aktivitesinin değerlendirilmesini ve tümörlerin iyi huylu veya kötü huylu olarak karakterize edilmesini sağlar. Görüntülemede iyi huylu olarak tanımlanan dokularda gereksiz biyopsi işlemlerini engellerken, kötü huylu olma olasılığı yüksek tümörlerde biyopsiye rehberlik ederek tanıya katkı sağlar.
Kanserin evrelemesi
Birçok kanser türünde hastalığın tüm vücuttaki yayılımını belirlemede son derece etkindir. Metastatik hastalığın varlığının veya yokluğunun doğrulanması hasta için en uygun tedavinin de seçilmesini sağlar.
.Nükslerin saptanması
Kanser tedavisi uygulanmış hastalarda nükslerin erken dönemde saptanmasında özellikle radyoterapi ve cerrahi tedavilerden sonra vücutta meydana gelen değişikliklerin kanser nüksünden ayırdedilmesinde en etkin görüntüleme tekniğidir. Takiplerinde tümör belirteçlerinde yükselme saptanan ancak konvansiyonel görüntüleme teknikleri ile nüks kaynağı saptanamayan hastalarda nüksün tesbiti ve uygun tedavinin belirlenmesinde önemli rol oynar.
Radyoterapi tedavisinin planlanması
Radyoterapi veya ışın tedavisinde radyasyon verilecek canlı tümör hücresi alanları PET-CT ile yapılacak görüntüleme ile en doğru şekilde belirlenebilmekte ve tedavi etkinliği artırılırken gereksiz olarak sağlıklı dokulara verilebilecek radyasyon engellenerek yan etkilerin azalması sağlanmaktadır.
Tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi
PET-CT kanser tedavisi sonrası tedavi etkinliğinin BT veya MR gibi görüntüleme yöntemlerinden önce değerlendirilmesini sağlayan bir görüntüleme yöntemidir. Bu alandaki üstünlüğü kanser dokusunda yapısal olarak küçülme başlamadan önce kanserli hücre ölümünden kaynaklanan metabolik değişiklikleri saptamasından kaynaklanır. Tedavi öncesi, tedavi arasında ve sonrasında alınan görüntüler karşılaştırılarak kanser dokusundaki tedaviye bağlı değişiklikler ayırdedilebilir.
Nörolojik hastalıklarda PET-CT
PET-CT teknolojisinin metabolik değişiklikleri belirleyebilme kabiliyeti beyindeki epileptik odakların lokalize edilmesinde, Alzheimer hastalığının ve diğer demans türlerinin tanısında önemli rol oynar.
Kalp-damar hastalıklarında PET-CT
Miyokard dokusunda hem perfüzyonu hem de metabolik aktiviteyi göstererek koroner arter tıkanıklıklarının neden olduğu azalmış kan akımı olan bölgeleri tespit etmede ve kalp kasında meydana hasarı belirlemede kullanılabilir. Bu bilgi daha önce miyokard enfarktüsü geçirmiş ve tedavi planlanan hastalar için önemlidir.
PET-CT randevunuza gelirken
PET-CT taramaları için kullanılan radyofarmasötik her hasta için özel olarak hazırlanır ve kısa yarı ömürlü maddeler olduklarından zaman ile hızlıca yok olurlar. Bu nedenle taramanıza zamanında gelmeniz önemlidir.
Taramanızdan önceki gün yorucu egzersiz veya fiziksel aktiviteden kaçının.
Doktorunuz tarafından sıvı kısıtlaması olmadıkça en az 8-10 bardak su için.
Şeker hastalığı nedeniyle insülin ve oral antidiyabetik ilaçlar kullanıyorsanız randevunuzu alırken doktorunuzu bilgilendirin.
18F-FDG PET-CT çekiminden önce en az 6 saat aç kalmanız gerekmektedir. Bu sürede su içmenizde sakınca yoktur. Açlık süreniz randevu saatinize göre ayarlanacaktır.
Görüntüleme için gelirken soğuğa maruz kalmanız görüntü kalitenizi etkileyebilir.
PET-CT hamilelerde uygulanmaz. Emziriyorsanız, hamileyseniz veya hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız lütfen randevunuzdan önce PET-BT bölümünü arayıp bilgilendirin.
Randevunuza gelirken önceden yapılmış olan görüntülemelerinizin (CT, MR, PET-CT) rapor ve CD’ lerini, patoloji sonuçlarınızı getirmeyi unutmayın.
PET-CT görüntülemesi için geldiğinizde
Nükleer tıp hemşiremiz sizi enjeksiyon odasına götürecek sizden çekime girebilmeniz için aydınlatılmış onay formunu okuyup imzalamanızı isteyecektir. Daha sonra tıbbi geçmişinizi öğrenmek amacıyla bazı soruları yanıtlamanız istenecektir.
Radyoaktif madde enjeksiyonunuz yapılmadan önce kan şekeri seviyesi ölçülür.
Kan glikoz seviyesinin 70mg / dL ve 200mg / dL arasında olması gereklidir. Kan şekeri seviyeniz önerilen seviyelerin dışındaysa veya testinizden önce özel talimatları izlemediyseniz (özel diyet, ilaçlar, açlık süresi, vb.), randevunuzun yeniden planlanması gerekebilir.
Enjeksiyon sonrası radyoaktif maddenin vücudunuzda dağılması için size ayrılan dinlenme odasında yaklaşık 60 dakika beklemeniz gereklidir.
PET-CT görüntülemenizden sonra
PET-CT'de kullanılan radyofarmasötikler kısa ömürlüdür. Bu nedenle ailenize ve çevrenizdekilere radyasyon güvenliği açısından ciddi bir risk oluşturmaz. Ancak yaklaşık 12 saat boyunca radyasyon maruziyeti riskli olan özellikle küçük çocuklar ve hamile kadınlar ile gereksiz uzun süreli temastan kaçının.
Radyoaktif madde idrar yolu ile atıldığından görüntülemenin yapıldığı gün tuvaleti kullandıktan sonra sifonu birkaç kez çekin ve ellerinizi iyice yıkayın
Görüntülemenizden sonra bol miktarda sıvı tüketin ve idrarınızı sık sık yapın. Bu uygulama vücudunuzda kalan radyoaktiviteyi vücudunuzdan temizlemenize yardımcı olur.
PET nerelerde kullanılır?
En sık kullanım alanı onkolojik çalışmalardır. ( % 85 oranında )
Ayrıca kalp ( % 10 ) ve beyin ( % 5 ) içinde PET çekimleri yapılabilir.
1- Onkoloji çalışmalarda tüm vücut görüntüsü alınır. Şüpheli lezyonun kanser dokusu içerip içermediği, vücuda yayılımının olup olmadığı, yapılan tedavilerin etkinliği, tedavi sonrası nüksler hakkında bilgi verir.
2- Kardiak PET; sadece kalbe ait görüntüler alınır. Kalp kasının canlılığının tespitinde kullanılan en güvenilir yöntemdir.
3- Beyin PET; özellikle medikal tedaviye dirençli ve cerrahi tedavi düşünülen epileptik odakların yerleşiminin tespit edilmesinde, Alzheimer hastalığının erken tanı ve diğer tip demanslardan ayrımının yapılmasında kullanılır.
PET’in onkolojik vakalardaki endikasyonu nelerdir.?
1 - Diğer görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen kitlenin malignite olasılığının araştırılmasında;
-Akciğer kanseri
-Ösefagus kanseri
-Kolorektal kanseri
-Lenfoma
-Melanoma
-Over-serviks kanserleri
-Baş-boyun kanserlerinde kullanılabilir.
2 - Bilinen tümöral kitlenin tedavi öncesi ilk evrelendirilmesi ve tedavi sonrası evrelendirilmesinde;
-Akciğer kanseri
-Ösefagus kanseri
-Kolorektal kanseri
-Lenfoma
-Melanoma
-Over-serviks kanserleri
-Baş-boyun kanserlerinde kullanılabilir.
3 - Tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde; hastanın aldığı kemoterapinin etkinliğinin yetersizliği erken dönemlerde tespit edilirse tedavi şeması değişebilir.
4 - Tedavi sonrası takiplerde, nükslerin veya rezidü dokunun değerlendirilmesinde
5 - Primer tümörün evrelendirilmesi ve prognos tayininde ( özellikle biline bir baş-boyun tümörü veya gliomada )
İLETİŞİME GEÇ